Aktibatuz proiektuaren gakoetako bat da ikasleriak berak definitzea zein diren beren hezkuntza-komunitateen osasun-aktiboak. Ikastetxeen aniztasuna eta horietako bakoitzaren aberastasun eta beharrak kontuan hartuta, askotariko aktiboak aurkitu ditugu.
Hala ere, badira ase arte errepikatu diren batzuk, denak ikasgelatik kanpo: zabuak, natura, babeslekuak eta ura. Hori islatuta geratu da zentroak margotzerakoan, ez baitzegoen eskolarik zuhaitzik, iturririk, urik, animaliarik edo zaburik gabe.
Hasieran ez zigun atentzioa eman, Hezkuntzan oso lan indartsua egiten baita ingurumenari buruzko gaiekin. Ez zen izan ikasleak zabu batzuen azpian ikusi genituen arte, zuhaitzen benetako beharra ikusi genuela eguzkitik babesteko.
Zementuzko patioak, itzalik eta aterperik gabeak, klasiko bat dira Euskadin. Euri asko egiten duenean ezin dira erabili, baina bestela leku ona zen korrika egiteko, hamaiketakoa jateko edo jolasteko.
Hala eta guztiz ere, klima-aldaketarekin eta tenperaturen igoerarekin, aisialdirako leku egokia izan ohi zena, kosta ahala kosta saihestu beharreko leku bihurtu da. CREAFetik partekatzen duten irudi honek erakusten du: “Zer iradokitzen dizue irudi honek?”. Asfaltoa duen kale baten eta zuhaiztidun kale baten arteko aldea 100ºC-koa izan daiteke kalean bakarrik.
Orain imajinatu ikastetxeak, zeinen gelak ez dauden egokituta tenperaturen igoerarako. Imajina ezazue neska gaztea aire freskoaren eta bero txikiagoaren bila irteten, zementu gehiagorekin, bero handiagoarekin, itzal bakar batekin ere topo egiteko, eta, gehienetan, ezta jolasaldian freskatzeko iturririk ere. Berdeguneak ez daude tenperaturen kontrolarekin bakarrik lotuta, osasun mental hobearekin eta trebetasun sozialekin lotutako beste onura batzuk ere badituzte, besteak beste.
Zientziak ingurumenaren eta gure osasunaren onurarako berdegune gehiago behar direla aipatzen du; ikasleak zuhaitz, itzal, ur eta aterpe gehiago eskatzen ari dira bizi, hazi eta jolastu ahal izateko.
Garaiz gabiltza zementua natura bihurtzeko, guregatik ez bada, etorkizuneko belaunaldiek hala eskatzen digutelako izan dadila.
